Czy należy się odszkodowanie z OC sprawcy w przypadku współwiny?

Nierzadko ustalenie odpowiedzialności za zdarzenie drogowe jest dość skomplikowane. Zdarza się, że wypadki lub kolizje są bardziej zagmatwane, a wina spoczywa na więcej niż jednym uczestniku wypadku.

Ustalenie sprawcy zdarzenia jest niezwykle ważne nie tylko z uwagi na sprawiedliwy osąd, ale również ze względu na odpowiednią wypłatę odszkodowania z OC sprawcy oraz zadośćuczynienia krzywd dla rodziny i samego poszkodowanego. Czy jednak należy się odszkodowanie, gdy jest się współwinnym zdarzenia drogowego?

• SKORZYSTAJ Z POMOCY PRZY ODSZKODOWANIU

Współwina / przyczynienie się do wypadku drogowego – co oznacza?

W Polsce codziennie dochodzi do wypadków drogowych i kolizji. Widać to szczególnie w zatłoczonych miastach. W codziennym natłoku spraw zdarza się, że jadąc samochodem, nadmiernie się spieszymy, do tego często dochodzi stres, korki lub wysokie natężenie ruchu. Sytuacje takie powodują, że kierowcy, chcąc dojechać na czas, nie zachowują właściwej ostrożności podczas kierowania pojazdem. Niestety, w takich przypadkach częściej może dojść do kolizji lub wypadku drogowego. W większości zdarzeń drogowych istnieje możliwość ustalenia, kto z uczestników jest sprawcą, a kto poszkodowanym. Czasami jednak nie jest to w pełni jasne i możliwe do określenia. Bywa, że za wypadek lub kolizję jest odpowiedzialny więcej niż jeden kierowca. W przypadku tzw. współodpowiedzialności za zdarzenie drogowe określamy ją jako współwinę.

Co oznacza współwina w wypadku / kolizji? To sytuacja, gdy do wypadku dochodzi na skutek braku zachowania ostrożności przez więcej niż jednego kierowcę. Oznacza to, że każdy z uczestników zdarzenia drogowego popełnił błąd w czasie prowadzenia auta lub wykonywania manewru. Następstwem tych nieprawidłowości może być kolizja lub wypadek, a sprawcami i jednocześnie poszkodowanymi są obydwaj kierowcy. Przykładem potwierdzającym współwinę może być sytuacja, gdy podczas jazdy każdy z kierowców przekracza dozwoloną prędkość, co skutkuje wypadkiem. Niemal na pewno dojdzie do uznania współwiny, gdy poszkodowany kierował samochodem bez zapiętych pasów bezpieczeństwa.

Kto orzeka współwinę w wypadku?

W sytuacji, gdy sprawca zdarzenia drogowego nie zgadza się z werdyktem policjanta i nie przyjmie od niego mandatu, wtedy sprawa trafia do sądu. Jego obowiązkiem jest także ustalenie stopnia udziału w zdarzeniu. Zdarza się także, ubezpieczyciele określają współwinę odpowiedzialności za wypadek, pomimo tego, że uczestnicy zdarzenia uzgodnili inną wersję wydarzeń.

Sytuację komplikuje fakt, że w prawie nie ma żadnych wytycznych, które określają powstanie współwiny. Różne instytucje radzą sobie zatem na swój sposób z tym problemem. Na przykład firma ubezpieczeniowa może uznać współwinę, gdy ktoś jechał bez uprawnień albo kierował autem pod wpływem alkoholu. Jako przyczyna zdarzenia drogowego uznawany jest brak umiejętności lub niewłaściwa obserwacja drogi. Jednak sąd potrzebuje „twardych” dowodów. Oskarżyciel musi go przekonać, że np. kierowca w obliczu grożącego mu niebezpieczeństwa nie podjął manewru obronnego itp.

Współwina nie może być brana pod uwagę w przypadku karambolu, a tych przecież również nie brakuje na naszych drogach. W takim przypadku kierowca, który uderzy w auto stojące przed nim, następnie zostaje uderzony przez pojazd jadący za nim. Tutaj teoretycznie kierowca jest współwinny zdarzenia. Jednak trzeba wziąć pod uwagę, że karambol to dla konkretnego kierowcy dwa wypadki jednocześnie. W pierwszym kierowca jest sprawcą i wtedy nie należy mu się odszkodowanie, w drugim jest poszkodowanym i może liczyć na rekompensatę.

Jak działa odszkodowanie OC przy obopólnej winie?

Uznanie za współwinnego zdarzenia drogowego nie pozbawia kierowcy prawa do otrzymania odszkodowania. Jednak w takim przypadku ubezpieczyciel może je obniżyć. Wysokość świadczenia jest zależna od stopnia przyczynienia się kierowcy do wypadku.

Warto pamiętać, że uznanie współwiny w zdarzeniu drogowym nie oznacza, iż obydwaj uczestnicy są w równym stopniu za nie odpowiedzialni. Rozkład winy może być różny i określa się go procentowo. Według takiego wyliczenia określane jest obniżone odszkodowanie w przypadku współwiny.

Co zrobić, jeśli podejrzewamy, że drugi kierowca przyczynił się do winy?

Czasami jako uczestnicy wypadku możemy mieć wątpliwości co do winy drugiego uczestnika zdarzenia. Po wypadku o winie sprawcy decyduje policja i sąd. Inaczej jest przy kolizji. Gdy trudno rozstrzygnąć, kto jest winny, najlepiej wezwać policję. Jeśli uczestnik zdarzenia nie przyznaje się do winy, wtedy może odmówić przyjęcia mandatu. W celu określenia winnego zdarzenia warto spisać dane z dowodów uczestników kolizji, spisać zeznania świadków i ich numery telefonów, wykonać zdjęcia z miejsca zdarzenia i uszkodzeń pojazdów oraz zabezpieczyć nagrania z rejestratorów. Dodatkowo warto sprawdzić, czy w pobliżu miejsca zdarzenia nie ma kamer. Należy również zabezpieczyć wszelkie ślady, które mogą być pomocne w ustaleniu winnego kolizji w sądzie.

Czy współwina przy wypadku ma wpływ na zniżki ubezpieczeniowe?

Niezależnie od udziału w szkodzie kierowcy uznani współwinnymi zdarzenia drogowego tracą automatycznie zniżki w OC. Właśnie z tego powodu uczestnicy niewielkich kolizji, w których nikt nie ucierpiał i powstały tylko nieznaczne szkody w pojazdach, decydują się samodzielne rozwiązać problem i dojść do porozumienia bez udziału policji oraz ubezpieczyciela. Mandat za kolizję wynosi około 1500 zł, a do tego trzeba doliczyć podwyższone koszty przyszłej polisy wynikające z powstałej szkody.

Czy brak zapiętych pasów może być uzasadnieniem współwiny?

Praktyką jest określanie współwiny w przypadku, gdy uczestnik zdarzenia miał niezapięte pasy. W sytuacji, gdy dochodzi do wypadku z winy kierowcy, jednak poszkodowany pasażer, jechał w samochodzie bez zapiętych psów, wtedy może on zostać uznanym za współwinnego zdarzenia. W takim przypadku wiele zależy od okoliczności kolizji. Zdarza się, że uderzenie podczas wypadku jest tak mocne, że nawet przy zabezpieczeniu pasami uczestnicy doznają poważnego uszczerbku na zdrowiu lub tracą życie. W takiej sytuacji zapięcie pasów nie ma żadnego znaczenia. Każdy przypadek jest zatem analizowany indywidualnie.

Nietrzeźwy kierowca – czy zawsze jest współwinny wypadkowi?

Nie zawsze kierowca, który prowadzi auto pod wpływem alkoholu, jest uznany za winnego wypadku. Osoba, która prowadzi auto po pijanemu lub bez uprawnień, musi odpowiedzieć za złamanie prawa. Jednak nie oznacza to, że jest automatycznie winny spowodowania wypadku. Sąd bada sprawę i wydaje wyrok. Z drugiej strony praktyką jest, że ubezpieczyciel w takiej sytuacji uznaje osobę kierującą pod wpływem alkoholu za współwinnego.

Nadmierna prędkość jako przyczyna wypadku

Nadmierna prędkość, podobnie jak alkohol może zostać uznana za przyczynę powstania wypadku lub zwiększenia rozmiarów szkody. Zbyt szybka jazda to niebezpieczeństwo na drodze, zwiększające ryzyko wypadku, wydłużenie drogi hamowania i wydłużenie czasu potrzebnego na odpowiednią reakcję kierowcy. Kierowca zachowujący się właściwie na drodze, jednak jadący zbyt szybko, może stracić część odszkodowania.

Niekiedy kolizje lub wypadki mają skomplikowany przebieg. W rezultacie okazuje się, że nie cała wina leży po stronie sprawcy, a swój negatywny udział w zdarzeniu ma również poszkodowana strona. Zostaje wtedy uznana za współwinną, co może wpłynąć na wysokość odszkodowania.