Odszkodowanie za śmierć rodzica, babci, teścia, dziecka

Utrata najbliższej osoby, zwłaszcza w wypadku samochodowym, to tragiczne doświadczenie. Warto wiedzieć, że bliscy osoby zmarłej, która zginęła w wypadku komunikacyjnym jako pasażer, kierowca, lub pieszy a nie była sprawcą zdarzenia, może starać się o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę i naruszenie dobra osobistego. Kto dokładnie, ile i w jakiej sytuacji może uzyskać zadośćuczynienie i odszkodowanie za śmierć rodzica, babci, teścia, dziecka? Poniżej znajdziesz najważniejsze informacje.

• SKORZYSTAJ Z POMOCY PRZY ODSZKODOWANIU

W jakim przypadku można ubiegać się o zadośćuczynienie i odszkodowanie za śmierć rodzica, babci, teścia, dziecka?

Wiele osób używa wymiennie słów: zadośćuczynienie i odszkodowanie, a zgodnie z przepisami prawa są to dwa odrębne pojęcia. Zadośćuczynienie to świadczenie, którego wypłata ma złagodzić różnego rodzaju krzywdy, czyli cierpienia psychiczne, o charakterze wewnętrznym. Jego celem jest wyrównanie szkód, które pojawiły się bezpośrednio po zaistnieniu zdarzenia szkodzącego, jak i tego, które może się pojawić w przyszłości. Do wspomnianych krzywd jest zaliczana śmierć bliskiej osoby ( rodzica, babci, teścia, dziecka ). Istotne, że może ono zostać wypłacone tylko raz za:

• pogorszenie sytuacji finansowej i życiowej,
• wywołany szok i zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny,
• poczucie osamotnienia, bólu, tęsknoty i żalu,
• ogólne cierpienie i pogorszenie zdrowia psychicznego, które są następstwem śmierci osoby bliskiej.

Kiedy można ubiegać się o odszkodowanie za śmierć z OC sprawcy?

Odszkodowanie za wypadek śmiertelny z polisy OC sprawcy przysługuje, gdy:

• poszkodowany poniósł śmierć na miejscu lub podczas transportu do szpitala
• poszkodowany zmarł po pewnym czasie w szpitalu i udowodniono, że to wypadek doprowadził do jego przedwczesnego zgonu
• zmarły w momencie, kiedy doszło do wypadku był uczestnikiem ruchu drogowego. Niezależnie od tego czy był on kierowcą samochodu, motocyklistą, rowerzystą, pasażerem pojazdu czy pieszym
• zmarły nie był sprawcą wypadku lub przyczynił się do wypadku jedynie w niewielkim stopniu

Kto może starać się o zadośćuczynienie i odszkodowanie za śmierć rodzica, babci, teścia, dziecka?

Zapisy kodeksu cywilnego, określają, że zadośćuczynienie za doznaną krzywdę można otrzymać tylko raz, jednak w przepisach nie ma zapisu, kto dokładnie może zostać uznany za najbliższego członka rodziny. Przyjęło się, że są to małżonkowie, rodzice, rodzeństwo i dzieci. W zależności od sytuacji, z wnioskiem mogą wystąpić też osoby nie będące oficjalnie członkami rodziny, ale pozostające w zażyłych relacjach ze zmarłymi. Do tej grupy są zaliczani: konkubenci, przyrodnie rodzeństwo, macocha, ojczym czy też dzieci przyjęte na wychowanie. Współcześnie związki nieformalne nie są już czymś nieakceptowanym przez społeczeństwo. Spory na tym tle niejednokrotnie były już rozstrzygane przez Sąd Najwyższy. Uznano, że pojęcie bliskości to nie tylko więzi prawne, ale też więzi emocjonalne. Stąd też o kręgu osób uprawnionych do otrzymania zadośćuczynienia za śmierć bliskiej osoby decyduje rzeczywisty układ osób najbliższych, a nie tylko pokrewieństwo.

W przypadku śmierci poszkodowanego rodzica, babci, teścia, dziecka odszkodowanie przysługuje osobom, które zostały upoważnione w umowie ubezpieczeniowej, a jeżeli takie osoby nie zostały wyznaczone, to wtedy środki finansowe są przyznawane członkom rodziny zgodnie z zasadami dziedziczenia.

Uzyskanie pozytywnej decyzji o wypłacie środków jest jednak poprzedzone dokładną analizą emocjonalną, którą przeprowadza m.in. sąd.

Skąd można uzyskać odszkodowanie za śmierć bliskiej osoby?

Jedną z podstawowych form wsparcia dla osób, którym zmarła bliska osoba (rodzic etc.), to zasiłek pogrzebowy. Można go uzyskać po złożeniu do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odpowiednich dokumentów to jest:

• wniosek ze strony ZUS bądź w siedzibie placówki
• skrócony odpis aktu zgonu członka rodziny
• oryginalne rachunki dokumentujące wydatki poniesione w ramach pogrzebu bądź ich kopie potwierdzone przez bank
• dokumenty, które potwierdzają pokrewieństwo z osobą zmarłą
• zaświadczenie potwierdzające objęcie zmarłego członka rodziny ubezpieczeniem społecznym ( jest to odcinek renty bądź emerytury )

Warto pamiętać, że zasiłek pogrzebowy można otrzymać tylko i wyłącznie w sytuacji, kiedy zmarły miał ubezpieczenie, pobierał on emeryturę bądź rentę bądź był na zasiłku chorobowym, rehabilitacyjnym etc. Zasiłek ten wynosi 4 tysiące złotych i jest niezależny od poniesionych kosztów pogrzebu.

Jeszcze innym wariantem jest tak zwana odprawa pośmiertna, którą wypłaca się dzieciom zmarłego rodzica, do ukończenia przez nich 25 roku życia. Warunkiem jest to, że dzieci się uczą. Ponadto mogą one ubiegać się o tego typu świadczenie w momencie, kiedy rodzic zmarł podczas wykonywania obowiązków zawodowych lub kiedy przebywał na urlopie wypoczynkowym, macierzyńskim lub wychowawczym. Odprawa pośmiertna nie jest opodatkowana, a jej wysokość jest zależna od stażu pracy zmarłego rodzica.

Istnieją również świadczenia wypłacane, jeżeli ubezpieczony posiadał polisę na życie. Tutaj kwota jest zależna od wysokości polisy oraz od tego czy rodzic miał osobną umowę czy był współubezpieczony ( polisa rodzinna na życie ).

Odszkodowanie za śmierć bliskiego z ZUS

Rodzina zmarłego może starać się także o jednorazowe odszkodowanie z ZUS. Przysługuje ono w jednej sytuacji, mianowicie kiedy bliska osoba zginęła na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Ile wynosi takie odszkodowanie?:

• 101 926 zł – dla małżonka lub dziecka osoby zmarłej
• 50 963 zł – dla członka rodziny innego niż małżonek lub dziecko

Powyższe kwoty obowiązują w przypadku, gdy odszkodowanie przysługuje tylko 1 osobie bliskiej. Wysokość jednorazowego odszkodowania zmienia się, gdy uprawnionych do otrzymania świadczenia jest więcej osób.

Ile można otrzymać zadośćuczynienia za śmierć rodzica, babci, teścia, dziecka? Jak jest szacowana jego wysokość?

Wysokość zadośćuczynienia i odszkodowanie za śmierć rodzica, babci, teścia, dziecka w każdej sytuacji jest inna i co ważne, nie jest uzależniona od sytuacji materialnej zmarłego. Otrzymane świadczenie ma złagodzić cierpienia wywołane utratą najbliższej osoby ( ojca, matki, dziecka ), stąd też do oszacowania wartości szkody bierze się pod uwagę poczucie osamotnienia, wstrząs psychiczny czy cierpienie moralne wywołane śmiercią.

Każda śmierć jest niewyobrażalną stratą duchową, której nie da się przeliczyć na pieniądze. Świadczenie to powinno być jednak odpowiednio wysokie, by nie jej nie umniejszać.

Od czego zależna jest wysokość odszkodowania za śmierć rodzica, babci, teścia, dziecka?

Warto zwrócić uwagę najpierw na fakt, że polisa na życie ma za zadanie chronić naszych bliskich w przypadku naszej śmierci. Jeżeli dożyjemy końca umowy, to nam przysługują oszczędności, które zostały zgromadzone przez lata. Jeżeli jednak dojdzie do naszego zgonu, to odszkodowanie otrzymują nasi bliscy, żona, mąż, dzieci. Innymi słowy osoby, które wskazaliśmy w umowie jako uposażone lub osoby z prawem do dziedziczenia z zachowaniem odpowiedniej kolejności.

Suma ubezpieczenia jest zależna od nas i może wynosić np. 50 000, 100 000 lub 300 000 zł. Istotny jest zakres ochrony. Powinniśmy zainwestować w ubezpieczenie, które wspomoże nam w różnych trudnych sytuacjach jak np. nowotwór. Takie opcje posiadają ubezpieczenia grupowe, które oferują np. 100% wartości ubezpieczenia za wypadek komunikacyjny i 30% za nowotwór.

Spójrzmy na przykłady poniżej:

Przykład nr 1

Pan Jarosław wykupił polisę na życie, która ubezpiecza go na 100 000 zł. Jako uposażone osoby wskazał swoją żonę Magdalenę (50% wartości ubezpieczenia) i córkę Izę (50% wartości ubezpieczenia).

Pan Jarosław zginął na miejscu w wypadku komunikacyjnym na autostradzie. Cała suma ubezpieczenia czyli 100 000 zł została wypłacona osobom uposażonym czyli 50 000 zł żonie Magdalenie i 50 000 zł córce Izie.

Przykład nr 2

Pan Adam wykupił polisę na życie opiewającą na kwotę 200 000 zł. Jest to ubezpieczenie grupowe w którym za różne sytuacje (wypadek komunikacyjny etc.) przysługują świadczenia finansowe, będące częścią całej kwoty ubezpieczenia.

Po dwóch latach pan Adam zachorował na raka płuc. Zgodnie z polisą przysługuje mu odszkodowanie w wysokości 50 000 zł i taka kwota została wypłacona przez zakład ubezpieczeniowy.

W jakich sytuacjach zakład ubezpieczeń może odmówić wypłaty odszkodowania za śmierć?

Firmy ubezpieczeniowe na różny sposób zabezpieczają się przed sytuacjami, które mogłyby narazić je na dodatkowe koszta bądź im zagrozić. Może więc dojść do sytuacji, w której dziecko bądź osoba uposażona nie otrzyma odszkodowania z tytułu śmierci rodzica lub innej bliskiej osoby i to pomimo faktu, że została podpisana umowa z ubezpieczycielem.

Dlatego też zawsze należy dokładnie czytać umowę ubezpieczeniową, a zwłaszcza wszystkie wyłączenia, które zawsze znajdziemy w OWU. Zwykle firmy ubezpieczeniowe odmawiają wypłaty odszkodowania za śmierć w przypadku:

• zatajenia choroby przed ubezpieczycielem
• samobójstwa
• prowadzenie pojazdu bez wymaganych uprawnień, bądź pod wpływem środków odurzających takich jak narkotyki lub alkohol
• branie udziału w bójkach i protestach
• przebywanie na terenie kraju, gdzie trwa konflikt zbrojny

Zwłaszcza ten ostatni przypadek powinien zwrócić waszą uwagę, szczególnie w kontekście trwającej właśnie wojny na Ukrainie.

Ponownie, aby lepiej zrozumieć sytuacje, dobrym pomysłem będzie posłużyć się kilkoma przykładami.

Kierowanie pod wpływem alkoholu

Pan Radosław ma dwójkę dzieci i żonę. Aby zadbać o ich przyszłość ubezpieczył się na 200 000 zł. Niestety pan Radosław miał również problemy z alkoholem. Mając ponad 1 promil alkoholu we krwi, stracił panowanie nad pojazdem i uderzył w drzewo.

Niestety, pan Radosław zginął na miejscu. Ubezpieczyciel odmówił jednak wypłaty odszkodowania, gdyż pan Radosław kierował samochodem pod wpływem środków odurzających.

Zatajenie choroby

Pan Jan podczas wizyty u lekarza dowiedział się, że cierpi na nowotwór trzustki. Według lekarza pozostało mu nie więcej jak kilka miesięcy życia.

Pan Jan zdecydował się więc zabezpieczyć swoje dzieci i wykupił ubezpieczenie na życie. Zataił jednak przed ubezpieczycielem informacje o chorobie.

Ubezpieczyciel przed wypłaceniem odszkodowania dowiedział się o tym i odmówił wypłaty odszkodowania. W tej sytuacji ma do tego prawo. W końcu pan Jan nie poinformował ubezpieczyciela o swojej chorobie.

Poniżej przykład wypadku śmiertelnego, gdzie ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania

Znaczne przyczynienie się do wypadku

18 letni Mateusz jechał drogą powiatową swoim rowerem. Drogą poruszał się również kierowca samochodu osobowego, który jechał z prędkością 110 km/h. Mateusz zatrzymał się na chwilę na polnej drodze, aby sprawdzić czy ma odpowiednie ciśnienie w oponach. Po chwili wsiadł na rower i nie patrząc na to co się dzieje, wjechał prosto pod koła pędzącego auta. Mateusz zginął na miejscu.

Wina młodego rowerzysty jest bezsprzeczna. W takiej sytuacji rodzina chłopaka nie może liczyć na odszkodowanie, gdyż mimo nadmiernej prędkości kierowcy samochodu osobowego, to chłopak w głównej mierze był sprawcą zdarzenia.

Dlatego też zawsze zanim podpiszecie umowę, powinniście czytać dokładnie jej warunki. Każda umowa musi mieć opisane wszystkie przypadki, kiedy ubezpieczyciel może odmówić wam wypłaty odszkodowania. Niestety w Polsce często ludzie nie czytają dokumentów, które podpisują, co często prowadzi do wielu problemów.

Ponadto pamiętajcie o tym, żeby podczas podpisywania umowy ubezpieczenia zwrócić uwagę na tak zwany okres karencji. Jest to czas po podpisaniu umowy, kiedy ochrona jeszcze nie obowiązuje, a odszkodowanie jeszcze nam nie przysługuje. Karencja jest zabezpieczeniem firmy ubezpieczeniowej przed nadużyciami ze strony klienta.

Jakie dokumenty są wymagane do zgłoszenia wniosku o odszkodowanie za śmierć?

Zgłoszenie roszczenia odbywa się na podstawie przedłożenia konkretnych dowodów. To na osobie żądającej wypłaty środków spoczywa ciężar udowodnienia, że jest ono mu należne. Niestety, ubieganie się o świadczenie nie jest łatwe - może okazać się procesem trudnym i długotrwałym. Stąd też, warto skorzystać z pomocy doświadczonych ekspertów.

We wniosku do odszkodowania z tytułu śmierci rodzica, teścia lub dziecka muszą znaleźć się dokumenty potwierdzające winę sprawcy i odpowiedzialność towarzystwa ubezpieczeniowego, w którym był ubezpieczony pojazd sprawcy. Istotne jest także udokumentowanie pokrewieństwa z poszkodowanym. Kluczową rolę odgrywają też dokumenty potwierdzające bliskie relacje np. opis stosunków, jakie je łączyły, ewentualne plany na przyszłość czy też rolę, jaką osoba poszkodowana pełniła w życiu osoby roszczącej. Wszystkie przedłożone materiały powinny pomóc wykazać, że śmierć członka najbliższej rodziny osoby negatywnie wpłynęła na życie wnioskodawcy.

Warto pamiętać, że na to na podstawie tych dokumentów jest podejmowana decyzja o wysokości zadośćuczynienia i odszkodowania za śmierć ojca, matki, dziecka lub innego członka naszej rodziny.

Gdzie zgłosić roszczenie?

Osoba domagająca się wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowanie za śmierć rodzica, babci, teścia, dziecka musi złożyć wniosek do ubezpieczyciela bądź bezpośrednio sprawcy zdarzenia. Osobą odpowiedzialną jest oczywiście sprawca, jednak w przypadku wykupienia ubezpieczenia OC, towarzystwo wypłatę środków bierze na siebie. W sytuacji, gdy sprawca nie jest znany czy też nie zawarł stosownego ubezpieczenia, świadczeń można dochodzić z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Jaki jest termin zgłoszenia?

Wniosek o wypłatę zadośćuczynienia i odszkodowania można złożyć w ciągu 3 lat od momentu uzyskania informacji o szkodzie i sprawcy wypadku. Jeśli jednak wskutek zdarzenia ginie człowiek, czyli mamy do czynienia z przestępstwem, czas ten ulega wydłużeniu i wynosi 20 lat. Z uwagi na długi okres na zgłoszenie szkody, nie warto od razu po śmierci bliskiej osoby rozpoczynać procesu. Idealnie, jeśli dokumenty te zostaną złożone w momencie, gdy najbliżsi będą czuć się na siłach, a powrót do przykrej sytuacji nie będzie w nich wywoływał negatywnych emocji.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o zadośćuczynieniu z OC sprawcy — skorzystaj z pomocy naszego doradcy.

Odszkodowanie za śmierć bliskiej osoby – najczęściej zadawane pytania

Pamiętajcie, żeby zawsze pilnować swoich praw i jeżeli wiecie, że należy wam się odszkodowanie za śmierć, to zróbcie wszystko, żeby je otrzymać.